Sukcesy i porażki kolei w Polsce: 1918-1989
27,00zł
Komunikacja kolejowa w Polsce miewała w swojej historii lepsze i gorsze
chwile. Szczególnie dla jej współczesnej sytuacji w publicznym dyskursie
próbuje się znaleźć przeciwieństwa w jej historycznych doświadczeniach.
Najczęściej, również ze względu na pewnego rodzaju modę na ten okres,
porównuje się międzywojenne kolejnictwo, wskazując jego punktualność,
czystość, ład i porządek – wprost idealny materiał do naśladowania.
Odmiennie sytuacja wygląda w okresie PRL, gdzie we wspomnieniach
pojawiają się z jednej strony nostalgiczne wątki podróży młodości, dość
licznych i docierających do najróżniejszych zakamarków Polski pociągów,
ale też wskazuje się na przepełnienie czy niewysoki standard
podróży. Kontynuując rozważania i dyskusje nad historią kolei w Polsce,
prowadzone od kilku lat w Rybniku, dzięki zaangażowaniu Muzeum w Rybniku
oraz Rybnickiego Ośrodka Naukowo-Dydaktycznego Uniwersytetu
Ekonomicznego w Katowicach, oddajemy w Państwa ręce kolejny tom tekstów –
tym razem zdecydowaliśmy się poświęcić go (subiektywnie przez autorów
dobranym) sukcesom i porażkom polskiego kolejnictwa, ale zwracając uwagę
na okres 1918–1989. Książka została podzielona na trzy części.
W pierwszej z nich, poświęconej okresowi przejmowania przez władze
kolejnictwa zarówno po 1918 r. jak i po 1945 r., doskonale widać
priorytety jakie przyświecały organom i instytucjom przejemczym.
Zaskakuje jednocześnie porównanie rzeczywistości w obydwu badanych
okresach – bardzo dobrze widać tutaj działalność samych kolejarzy
chcących przywrócić ruch i objąć kolej we władanie państwa polskiego (po
1918 r.). Prezentowane w tomie teksty Dawida Kellera i Bartosza Kruka
mają w większości charakter syntetyzujący (choć B. Kruk wykorzystuje po
raz pierwszy wiele źródeł). Z kolei artykuł Jerzego Pawłowskiego rzuca
nowe światło na nacjonalizację mienia kolejowego po 1945 r. W pewien
sposób koresponduje to (mimo odmiennych założeń) z dekretem z 1919 r.
o przejęciu na własność państwa kolei zbudowanych przez byłe władze
okupacyjne. Artykuł ten w znaczącej mierze objętościowo odbiega od
innych, jednakże jego źródłowe walory są nie do przecenienia, stąd
podjęto decyzję o jego całościowym opublikowaniu w niniejszej
monografii. Tekst J. Odziemkowskiego prezentuje z kolei wykorzystanie
kolei podczas wojny polsko-bolszewickiej, wskazując na znaczenie tego
środka komunikacji w prowadzeniu działań zbrojnych. Najpowszechniej
postrzeganym elementem sukcesów kolei pozostaje jej działalność
inwestycyjna (czasami nawet jedynie do tego elementu ogranicza się opis
funkcjonowania kolei), zarówno na polu budowy linii kolejowych jak
i taboru. Zamieszczone w tomie artykuły wskazują jednak na inwestycje
niezrealizowane (mimo zgłaszanych potrzeb – Mariusz W. Majewski) albo na
praktyczne znaczenie największej inwestycji kolejowej okresu
międzywojennego (czyli Magistrali węglowej) dla funkcjonowania przemysłu
(Adam Frużyński). Zupełnie inne podejście prezentuje Alojzy Czech,
który w swoim tekście wydobywa ludzi stojących za przedsiębiorstwami
kolejowymi – ich właścicieli czy zarządców. Co więcej udowadnia on, że
nie były to nietuzinkowe postacie, a dodatkowo doświadczenia wyniesione
z działalności „dla kolei” można znaleźć również w naukach
o zarządzaniu. Nie sposób w przypadku kolei nie pisać o ludziach. Tekst
K. Jasiaka dokumentuje wartość dodaną jaką pozostawiło międzywojenne
kolejnictwo – etos służby i patriotyzm pracowników. Czas okupacji
niemieckiej stał się okazją do weryfikacji myśli wpajanych wielokrotnie
kolejarzom – stąd również obszerne biogramy osób zaangażowanych
w działalność konspiracyjną. Kolej zatrudniała ogromne rzesze osób i już
w okresie międzywojennym wykazywała się silnym stopniem uzwiązkowienia.
Stąd naturalne miejsce w tomie znalazł bardzo obszerny tekst Zbigniewa
Bereszyńskiego o kolejarskiej „Solidarności”. I w tym przypadku ogrom
zgromadzonych faktów tłumaczy konieczność zaprezentowania w całości tego
artykułu, bez skracania i dostosowania objętościowo do innych
tekstów. Świadectwem wcześniejszej epoki jest z kolei analiza opracowana
przez Paulinę Dąbrosz-Drewnowską i Arkadiusza Drewnowskiego na temat
czasopisma szczecińskich kolejarzy z początku lat pięćdziesiątych.
Silnie z sobą związane są też teksty Marcina Jarząbka i Andrzeja
Synowca, które wskazują z jednej strony na doświadczenia klientów
restauracji dworcowych w Krakowie (A. Synowiec), a z drugiej ujawniają
pewną stereotypowość w postrzeganiu kolei w okresie PRL (M.
Jarząbek). Prezentowane w tomie teksty pozwalają wskazać przykłady
sukcesów i porażek polskiego kolejnictwa. Co więcej analizy dotyczą
głównie kolei państwowych, które jednak nie były nigdy jedyną formą
własności tego środka transportu w Polsce. Jednocześnie widać, że dość
łatwo przychodzi wskazanie pozytywnych przejawów funkcjonowania kolei –
trudniej już wskazać to co się nie udało czy z czym kolej sobie nie
poradziła. Tego typu analizy cały czas brakuje dla wcześniejszego
okresu, a uważamy, że byłaby ona niezwykle interesująca. Sądzimy, że do
oceny sukcesów i porażek kolei na ziemiach polskich przyjdzie jeszcze
w przyszłości wrócić. Symboliczna pozostaje tutaj również okładka
książki, której centralnym punktem jest widok wnętrza elektrycznego
zespołu trakcyjnego serii EN57, jednego z symboli PKP okresu PRL. Uważny
czytelnik dostrzeże tam również zespół obsługujący ruch pociągów na
zelektryfikowanym Warszawskim Węźle Kolejowym pod koniec okresu
międzywojennego – jeden z największych sukcesów ówczesnego PKP.
Autor: pod redakcją Michała Kapiasa i Dawida Kellera
Wydawca: Muzeum w Rybniku
Oprawa: miękka
Format: B5
Ilość stron: 396
Autor: pod redakcją Michała Kapiasa i Dawida Kellera
Wydawca: Muzeum w Rybniku
Oprawa: miękka
Format: B5
Ilość stron: 396
Ilość ocen: 0
| Nazwa produktu | Sukcesy i porażki kolei w Polsce: 1918-1989 (KN 9788363959104) |
| Dostępność | Niestety, aktualnie brak produktu. |
| Producent | KN |
| Numer katalogowy | 9788363959104 |
| Kod EAN | 9788363959104 |
| Nowość roku | 2016 |